Willa Juliana Fałata

Do zbiorów Muzeum w Bielsku-Białej trafił obraz Juliana Fałata "Nieśwież".

Muzeum Juliana Fałata w Bystrej - ekspozycja zewnętrzna Muzeum w Bielsku-Białej - mieszczące się w zabytkowej willi artysty zwanej popularnie "Fałatówką", jest muzeum biograficzno-artystycznym. W domu tym artysta zamieszkał w 1910 roku, po ustąpieniu ze stanowiska dyrektora krakowskiej ASP. Ekspozycja zajmuje osiem pomieszczeń na parterze i piętrze budynku. Składają się na nią prace malarskie, oleje i akwarele oraz dokumenty i fotografie związane z życiem i twórczością jednego z najwybitniejszych polskich malarzy. Na parterze prezentowane są wczesne obrazy olejne, które powstały pod wpływem akademii monachijskiej, pierwsze akwarele oraz liczne autoportrety, portrety rodziny i przyjaciół. Znajdują się tutaj również akwarele przedstawiające miejskie pejzaże, będące świadectwem wielu podróży artysty. Są to widoki Torunia, Leoben i wspaniała panorama Krakowa z 1896 roku oraz drobne szkice. Ekspozycję obrazów wzbogaca materiał archiwalny poświęcony życiu, twórczości artystycznej i działalności społecznej artysty. Do cenniejszych dokumentów należą: metryka chrztu malarza z parafii rzymsko-katolickiej w Tuligłowach, świadectwo szkolne z Gimnazjum w Przemyślu z 1869 roku, paszport żony Marii Luisy Comello na wyjazd do Austrii, Niemiec i Rosji z 1899 roku, pamiętnik z "Najmłodszych lat dzieciństwa", fotografie artysty z przyjaciółmi i żony z dziećmi. Równie interesujące są dyplomy i wyróżnienia, jakie Julian Fałat otrzymał na międzynarodowych i krajowych wystawach sztuki w latach 1880-1929 (m.in. dyplom Królewskiej Akademii Sztuki w Berlinie, Drezdeńskiej Akademii Sztuk Pięknych, dyplom Międzynarodowej Wystawy Sztuki w Monachium, świadectwo ukończenia Akademii w Monachium, dyplom Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, dyplom Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu, a także akt nadania Orderu św. Michała II klasy Króla Leopolda Bawarskiego i akt nadania Orderu IV klasy Cesarza Pruskiego). Cenny jest także zespół materiałów związany z malowaniem panoramy przedstawiającej przejście wojsk napoleońskich przez rzekę Berezynę w 1812 roku (umowa Juliana Fałata i Wojciecha Kossaka z towarzystwem akcyjnym panoramy "Berezyna", korespondencje artystów, album z reprodukcjami fragmentów tego dzieła), a także bogata dokumentacja z pochodzącymi ze zbiorów malarza XIX-wiecznymi grafikami ilustrującymi te wydarzenia. Pracę społeczną i kulturalną Juliana Fałata w latach 1919-1922 na Pomorzu potwierdzają listy, zaproszenia artysty na uroczyste obchody Konfraterni Artystów i Literatów, ręcznie pisane przez jej członków pozdrowienia dla Fałata, założyciela Konfraterni, dyplom Pomorskiego Towarzystwa Opieki nad Dziećmi oraz list prezydenta miasta Torunia z podziękowaniem za ofiarowanie przez artystę domu na ochronkę dla sierot. Materiał archiwalny uzupełniają odznaczenia, jakie otrzymał artysta: odznaka Za Obronę Śląska 1919 (jako ochotnik uczestniczył w odparciu najazdu czeskiego na Śląsk Cieszyński), Krzy Komandorski Orderu Polonia Restituta (1923) oraz Krzyż z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta (1928) za wybitne zasługi na polu działalności artystycznej. Julian Fałat znany jest przede wszystkim jako malarz scen myśliwskich. Tematyka ta ma w muzeum swoje specjalne miejsce. Jest nim pierwsze piętro willi, wypełnione obrazami przedstawiającymi różne wydarzenia z polowań, jak nagonka, podchodzenie zwierzyny czy odpoczynek myśliwych przy ognisku. Uwagę zwraca obraz olejny z 1888 roku zatytułowany "Polowanie na niedźwiedzicę z małymi", powstały pod wpływem przeżyć artysty podczas pobytu w Nieświeżu, gdzie uczestniczył w wielkim zimowym polowaniu w Puszczy Poleskiej, zorganizowanym przez księcia Antoniego Radziwiłła dla księcia Wilhelma Hohenzollerna, późniejszego cesarza Niemiec. Obok prac o tematyce myśliwskiej prezentowane są tu także ciekawe studia portretowe i pejzażowe z okolic Bystrej. Godny plecenia jest portret zbiorowy przedstawiający "Krakowianki przed lustrem" z 1903 roku oraz malowany zaledwie kilkoma plamami barwnymi, "Portret młodej góralki z Bystrej - pani Smołkowej" z 1915 roku. Wśród pejzaży obok linearnej akwareli z 1910 roku zatytułowanej "Wezbrany potok po powodzi", znajdują się syntetyczne widoki Tatr. Wnętrza uzupełniają meble i sprzęty, którymi posługiwał się artysta oraz jego sztalugi i stolik na przybory malarskie. Na piętrze eksponowane są także japońskie akwarele, mapa podróży przez Ocean Atlantycki i wiele innych pamiątek, które artysta zgromadził podczas podróży dookoła świata, odbytej wraz z przyjacielem Edwardem Simmlerem w 1885 roku. Uzupełnienie kolekcji stanowią japońskie i chińskie grafiki, porcelana, wyroby z kości i koralowca.

Muzeum jest czynne:
we wtorki od 9.00 - 15.00, środy, czwartki i piątki od 8.30 - 16.30, soboty i niedziele od 8.30 - 14.30, w poniedziałki nieczynne
Dojazd z Bielska-Białej autobusem MZK (linia nr 57).